در طب سنتی شهرستان خلخال گیاهان زیر به روشهایی که ذکر شده است، مورد استفاده درمانی قرار می گیرند.
نعناع: دم کرده برگ این گیاه مقوی معده، ضد درد، ضد نفخ و ضد دل درد است و برای درمان سردرد، ضایعات پوستی، درد معده، رفع سینه درد، قولنج، خارش و اگزمای پوستی مفید است.
گزنه: دم کرده برگ برطرف کننده التهاب و تنگی نفس، تقویت کننده لثه، مقوی معده، زیاد کننده شیر مادران ، بندآورنده خونریزی، پایین آورنده قند خون و ضد سرطان است. اگر دانه گزنه با گرده گل و تخم کتان در هاون کوبیده شود و بعد از ترکیب با عسل مصرف شود، خاصیت تقویت کنندگی برای بدن دارد. علاوه بر این اگر دانه های گزنه با بذر کرفس کوبیده شده و بعد از مخلوط کردن با عسل مصرف شود، در اینصورت باعث افزایش شیر مادران می شود. دم کرده برگ و دانه گزنه در تنظیم هورمون های بدن و نمو سلول های بدن و بهبود زخم معده موثر است. مصرف خام برگ گزنه برای تقویت مو و رفع زرد زخم مفید است. برای تقویت موها لازم است که لوسیونی از برگ گزنه تهیه شود و موها با آن شسته شود. برای رفع زرد زخم نیز باید آب برگ گزنه روی زخم ریخته شود. مصرف دم کرده برگ گزنه و مخلوط دانه گزنه با سیاهدانه و عسل برای رفع برونشیت و سرفه مفید است. همچنین اگر دانه گزنه با تخم کتان و نمدار کوبیده شده و با عسل مخلوط و میل شود، خاصیت خلط آوری دارد (خوردن این ترکیب به هنگام شب بسیار خطرناک است). دم کرده برگ و گل در درمان بیماریهای تنفسی، درمان دردهای عضلانی و مفاصل، سنگ کلیه و تقویت مو مفید است. این گیاه در کنار رودخانه ها، جویبارها و دامنه کوهها در بهار تا پاییز وجود دارد.
کاسنی (چدیق): جوشانده برگ، ریشه و گل این گیاه تقویت کننده، اشتها آور، مقوی معده و تصفیه کننده خون است و در درمان مشکلات هاضمه، سردرد، آلرژی های پوستی، استفراغ و اسهال مفید است. دم کرده ریشه، برگ و گل نیز تقویت کننده معده و تصفیه کننده خون و کاهنده کلسترول است و برای درمان یرقان و بیماریهای کبدی، التهاب کیسه صفرا و رفع یبوست مفید است. دم کرده ساقه ضد جوش، درمان کننده کم خونی و تصفیه کننده خون است. در کنار جاده ها و دشت ها در اواخر بهار تا پاییز می روید.
شوید کوهی: دم کرده برگ، میوه و دانه کاهنده چربی و فشار خون، برطرف کننده بیماری های مربوط به دستگاه گوارش و ضد باکتری است و برای بهبود درد بواسیر، رفع تهوع و رفع بوی بد دهان مفید است. برای رفع بوی بد دهان، دم کرده شوید باید غرغره شود. جوشانده برگ، میوه و دانه شوید ضد نفخ، ضد دل درد، اشتها آور، افزایش دهنده شیر مادران، برطرف کننده التهاب چشم و استرس است. جهت رفع التهاب چشم بهتر است جوشانده شوید به چشم ها مالیده شود. این گیاه در اواسط بهار تا اواسط تابستان در مناطق کوهستانی می روید.
شوید: دم کرده برگ کاهنده چربی خون و برای دفع سنگ کلیه و مثانه مفید است.
شیرین بیان: جوشانده ریشه این گیاه مسکن پا درد و ضد سرفه است و در درمان زخم معده، سرماخوردگی، امراض کلیه، روماتیسم، ضایعات پوستی و یبوست مفید است. همچنین جوشانده ریشه برای ورم و درد چشم استفاده می شود. در بهار و تابستان در دشتها و کوهپایه ها می روید.
شاهتره: دم کرده برگ و گل اشتها آور، تقویت کننده لثه، ضد تب، ضد ویروس تب خال، صفرا بر، تصفیه کننده و رقیق کننده خون است و در درمان خارش و جرب، رفع انسداد کبد و طحال، درمان تکرر ادرار، رفع استرس، کاهش فشار خون، اگزما و معالجه یرقان مفید است. به عنوان چای لاغری نیز مورد استفاده قرار میگیرد. جوشانده گل ضد حساسیت بوده و برای رفع زخم و خارشهای پوستی مفید است. خیساندن برگ در آب و مصرف آن ضد خارش های پوستی است. این گیاه در دشتزارها و کوهپایه ها در بهار و تابستان می روید.
پونه: جوشانده و دم کرده برگ و گل پونه ضد عفونت، مدر، تصفیه کننده خون، قاعده آور، صفرابر، اشتها آور، ضد نفخ، ضد اسهال، برطرف کننده سکسکه، ضد سیاه سرفه، ضد سرفه و خلط آور است و برای درمان بیماریهای قلبی، پروستات، سرماخوردگی، تقویت بدن و رفع سوزش معده مفید است.جویدن برگ و گل پونه در دهان موجب رفع دندان درد می شود. پونه در کوهها و کنار جویبارها در بهار می روید.
رازیانه: جوشانده برگ برطرف کننده بوی بد دهان، تقویت کننده معده و زیاد کننده شیر مادران است. دم کرده ساقه ضد بلغم است. این گیاه در تابستان در دشت می روید.
یونجه: مصرف خام برگ یونجه چاق کننده و تقویت کننده بدن است و در زمین های کشاورزی کشت می شود.
آویشن: دم کرده ساقه، برگ و گل خلط آور، ضد سرفه، برطرف کننده عفونت های عمیق سینه، ضد آسم و برونشیت، ضد التهاب، ضد نفخ، ضد انگل و مدر است. هم چنین در درمان اختلالات خفیف گوارشی، گاستریت، زخم معده، رفع افسرگی و ایجاد آرامش در عطر درمانی، رفع بوی بد دهان، تقویت معده، تقویت بینایی، آرامبش اعصاب، رفع فراموشی، کاهش کلسترول، رفع نارسایی کبدی، رفع کم خونی، رفع کمردرد، خارش، اگزما، جرب و سینوزیت مفید است. همچنین برای زیبایی پوست و رفع شوره سر و تقویت مو نیز مفید و موثر است. در مناطق کوهستانی و تپه های بلند در اواسط بهار تا اواسط تابستان وجود دارد.
بومادران: جوشانده برگ و گل تنظیم کننده عملکرد کلیه، مقوی، مسکن، درمان کننده زخم معده و گاستریت، درمان اختلالات قاعدگی، رفع اسهال و التهاب روده، درمان سردرد و ضعف اعصاب، درمان آسم، شب ادراری در کودکان، بواسیر، درمان سرماخوردگی، برونشیت، رفع اکنه و جوش، مقوی کبد، مفید برای رفع نارسایی های صفرا، کاهنده فشار خون و تقویت کننده رشد مو است. دم کرده گل ضد ورم معده و روده، ضد سرفه و مقوی قلب و اعصاب است. این گیاه در بهار در کوهها می روید.
زیره: دم کرده دانه هضم کننده غذا و تصفیه کننده خون است. مصرف پودر دانه زیره همراه غذاها برطرف کننده نفخ و ضد چاقی است. زیره در دشتها در تابستان می روید.
شنبلیله: جهت رفع التهاب و دمل، جرب و خارش و بواسیر روغن دانه شنبلیله به صورت موضعی استفاده می شود. جوشانده دانه برای بیماران مبتلا به دیابت مفید است. دم کرده دانه ضد التهاب و نرم کننده است. تهیه پودر دانه شنبلیله و ترکیب آن با عسل و میل کردن آن خلط آور، اشتها آور، خون ساز، برطرف کننده سرفه، برونشیت و سرماخوردگی است. برای درمان روماتیسم و بهبود سوختگی، پودر دانه شنبلیله با روغن زیتون ترکیب شده و در محل مورد نظر استفاده می شود. جوشانده برگ اشتها آور، ضد یبوست و تقویت کننده قوای جنسی است و برای بیماران دیابتی و رفع ناراحتی مثانه و کلیه نیز مفید و موثر است.
گل بهار: دم کرده برگ مقوی معده است و در بهار در دشت ها می روید.
بیدمشک: جوشانده و دم کرده گل این گیاه مقوی قلب، مغز، معده، آرامبخش، خون ساز، پایین آورنده قند خون، تسکین دهنده سردرد و دردهای عضلانی است.
خاکشیر: جوشانده دانه های خاکشیر مقوی، مدر، خلط آور، ملین، ضد اسهال، تب بر و دافع کرم است و در درمان التهاب کلیه و برونشیتهای مزمن و ورم صفرا مفید و موثر است. خیساندن دانه آن در آب ضد دل درد، مسهل، خنک کننده، ملین و ضدعفونی کننده روده ها است. در دشتها و زمین های بایر در اواسط بهار تا تابستان می روید.
گل گاوزبان: دم کرده برگ، گل و دانه کاهنده کلسترول، آنتی اکسیدان، تنظیم کننده گردش خون، آرامبخش، تقویت کننده قلب و اعصاب، ضد افسردگی و تصفیه کننده خون است. مصرف خام دانه و روغن دانه در درمان اگزما و تصلب شرایین مفید است. دم کرده گل آرامش بخش اعصاب و نرم کننده سینه است. در مناطق کوهستانی و تپه ها از اواخر بهار تا اوایل تابستان می روید.
کدو: خیساندن دانه در آب برای دفع سموم بدن مفید است.
نسترن کوهی: دم کرده میوه مدر، تصفیه کننده خون، تقویت کننده قلب، مسهل، دفع کننده سنگ کلیه، نیروبخش و برطرف کننده خستگی است. برای افراد حساس به غذاهای پرچرب، رفع سرماخوردگی و سرفه مفید است. برای بهبود سوختگی باید برگ و گل نسترن را دم کرده و بعد از آبکش کردن، ضماد آن بر روی محل سوختگی قرار داده شود. برای بهبود زخم و کبودی برگ و گل نسترن را له کرده و بر روی زخم باید قرار داده شود. مخلوط میوه نسترن با عسل کرم کش است. دم کرده و جوشانده گل ادرار آور و برای کلیه مفید است. در باغها و جنگل ها در اواخر بهار تا اواسط پاییز موجود است.
ختمی: جوشانده گل ختمی برای درمان سرماخوردگی، عفونت ریه، ناراحتی های عصبی، رفع التهاب روده، یبوست و درمان ناراحتی های معده، کلیه و کبد مفید است. جوشانده دانه برای دفع سنگ کلیه و رفع دندان درد موثر است. جهت رفع درد دندان باید جوشانده دانه ختمی غرغره شود. همچنین این گیاه برای مراقبت از پوست نیز مفید است. بدین ترتیب که بذر ختمی در هاون کوبیده شود و سپس با سرکه مخلوط شده و روی پوست مالیده شود. شستشو با جوشانده برگ و گل ختمی برای رفع خارش وکهیر مناسب است. جوشانده ریشه برای درمان آفت و ورم مثانه و اسهال مفید است. دم کرده برگ و گل برای درمان برونشیت موثر است. این گیاه در کنار جاده ها و باغچه ها می روید و از بهار تا پاییز در طبیعت وجود دارد.
گردو: جوشانده برگ گردو قابض، پایین آورنده قند خون، ضد اسپاسم، دفع کننده کرم های روده، محرک جریان صفرا، چاق کننده و تقویت کننده مژه ها است و برای درمان ورم پروستات، ورم مفاصل، سردرد، سرماخوردگی و بیماریهای پوستی نیز مفید است. دم کرده برگ این گیاه در درمان ترشحات رحم، ورم غدد لنفاوی، آب آوردن کبد، ناراحتیهای اعصاب و برای سرطان روده مفید است. در باغات میوه از بهار تا اوایل پاییز وجود دارد.
خارخسک: دم کرده گل تصفیه کننده خون است. در دشتها در تابستان می روید.
خارشتر: جوشانده برگ، ساقه و گل آرامبخش است. دم کرده برگ و گل ضد سرطان، شستشو دهنده کلیه ها، ضد استرس و ضد عفونی کننده مجاری ادرار است. دم کرده ساقه و گل نیز برای رفع بیماریهای ریوی مفید است. در مناطق مختلف و تپه ها و کنار جاده ها در بهار تا پاییز می روید.
بابونه: دم کرده گل برطرف کننده دل درد، عفونت های دردناک، تنظیم کننده اختلالات قاعدگی و دردناک، تب بر، ضد کرم، مقوی و ضد میکروب است. جوشانده گل برای رفع تب های بلغمی، عفونت های دردناک و نفخ شکم مفید است. برای معالجه زخم های پوستی از جوشانده و دم کرده گل بابونه استفاده می شود. بدین ترتیب که شستن زخم ها با جوشانده غلیظ گل بابونه در التیام زخمهای پوستی موثر است. این گیاه در خاک های سبک شنی و آهکی در تپه ها در اواخر فصل بهار می روید.
جعفری: دم کرده برگ تصفیه کننده خون است. جوشانده برگ ضد نفخ، هضم کننده غذا، برطرف کننده ورم مثانه، کلیه و مجاری ادرار است و جوشانده دانه ضد تب است.
کلم: جوشانده برگ در درمان اسهال موثر است.
تاجریزی: مصرف خام میوه در درمان استفراغ مفید است.
زنجبیل: دم کرده ریشه و مصرف آن ضد نفخ است.
گشنیز کوهی: دم کرده دانه مقوی قلب و اعصاب است. جوشانده و دم کرده دانه ضد نفخ است. اگر بذر گشنیز با آویشن در هاون کوبیده شده و با عسل مخلوط و میل شود، برای رفع اسهال خونی و سهولت زایمان مفید است. جوشانده دانه این گیاه برای تقویت بدن، رفع سردرد، رفع بی اشتهایی و مشکلات هاضمه، کاهش فشار خون و تنظیم کننده عادت ماهیانه است. در مناطق کوهستانی از اواسط بهار تا اواسط تابستان وجود دارد.
گشنیز: مصرف خام برگ مقوی و خاصیت ضدتشنج دارد.
سیر: مصرف خام سیر برای درمان بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، قند، سرفه، دردهای استخوانی و عفونت دستگاه تنفسی مفید است.
ترخون: مصرف خام برگ هضم کننده غذا است.
دارچین: دم کرده پوست درخت برای از بین بردن بوی بد دهان مفید است.
هل: دم کرده و خیساندن دانه های هل در آب مقوی معده است.
گلاب: مقوی قلب و اعصاب است.
کرفس: جوشانده برگ شستشو دهنده کلیه و مثانه است.
گیلاس: دم کرده شکوفه های گیلاس در آب ضدسرفه و نرم کننده سینه است.
زالزالک (یمیشان): مصرف میوه به صورت خام برای درمان بیماریهای قلبی، درد قفسه سینه، رفع یبوست، رفع خارش، رفع انسداد رگها، دفع سنگ کلیه و رفع بی خوابی مفید است. دم کرده گل مقوی، آرامبخش و برطرف کننده التهاب گلو و فشار خون بالا است. جوشانده میوه برای درمان عفونت و تقویت قلب مفید است در تپه های بلند و باغات از اواخر بهار تا اواسط پاییز وجود دارد و در اواخر شهریور تا پاییز میوه می دهد.
شنگ: مصرف خام برگ این گیاه در درمان زخم ها، روماتیسم، دفع سموم بدن، بیماریهای پوستی و تنظیم سطح قند خون در افراد مبتلا به بیماری قند مفید است. مصرف خام ریشه برطرف کننده اسهال و خونریزی است. همچنین مصرف خام برگ و ریشه برای تقویت کبد و کلیه ها مناسب است. در باغها، کوهها، تپه ها و دشتزارها از اواسط بهار تا تابستان می روید.
به: مصرف خام میوه به برطرف کننده تشنگی، بوی بد دهان، تعرق زیاد، کم خونی و برطرف کننده استفراغ است. جوشانده برگ و دانه به تقویت کننده معده، التیام دهنده ورم معده، رفع سرفه و گرفتگی صدا و برای رفع اسهال مفید است. جوشانده دانه برای بهبود گاستریت و رفع ورم پروستات مفید است. دم کرده برگ برای درمان بیماریهای قلبی و ریه مفید است. مصرف خام دانه و میوه برای درمان آنژین مفید است. برای رفع ترک و چین و چروک لازم است بذر به را له کرده و با آب مخلوط نموده، بعد از 2- 3 روز آبکش کرده و با عسل مخلوط کرده و سپس روی چین و چروک و ترک پوست قرار داد. خیساندن دانه به در آب و مصرف آن به صورت ضماد برای درمان بواسیر و سوختگی مفید است. خیساندن دانه به در آب و مصرف آن برای رفع گلو درد موثر است. در باغات میوه در بهار تا پاییز موجود است و در پاییز میوه می دهد.
انگور: دم کرده برگ انگور برطرف کننده عفونت های روده است.
انگور فرنگی: خیساندن برگ و گل این گیاه و استفاده از آن برای درمان زخم ها مفید است.
چنار: دم کرده برگ چنار برطرف کننده تب است.
پنیرک: دم کرده برگ و گل خلط آور، محرک عضلات رحم و روده، تب بر، نرم کننده و خنک کننده و ضد سرفه است. برای درمان ناراحتی های مجاری ادرار نیز مفید است. همچنین دم کرده برگ و ریشه برای رفع عفونت لوزه ها مفید و موثر است. در چمنزارها و جاهای سرسبز در اواخر بهار تا اوایل پاییز می روید.
سیب: دم کرده شکوفه سیب برای رفع دل درد مفید است.
مرزه کوهی: دم کرده برگ و گل دارای خاصیت ضد قارچ، ضد میکروب، ضد اسپاسم، ضد اسهال، افزایش دهنده فشار خون خلط آور و هضم کننده غذا است. همچنین جوشانده برگ اشتها آور، ضد نفخ و برطرف کننده گرفتگی صدا است. در اواخر بهار و اوایل تابستان در مناطق کوهستانی می روید.
ثعلب: دم کرده ریشه تنظیم کننده عادت ماهیانه، خلط آور، برطرف کننده سرماخوردگی، برونشیت، تقویت کننده قلب، ضد اسهال، مقوی بدن و برطرف کننده خستگی ذهنی است. برای بهبود زخم، التهاب و دمل، ریشه ثعلب باید به صورت دم کرده و یا خام با روغن زیتون مخلوط شود و در محل زخم استفاده گردد. برای دفع کرم روده نیز لازم است جوشانده ریشه به هنگام صبح به صورت ناشتا مصرف شود. در خاکهای مرطوب و سایه دار رسی در اوایل بهار تا اواسط تابستان می روید.
چای کوهی (توهلیجه): دم کرده برگ و گل تقویت کننده اعصاب، آرامبخش، دفع کننده کرم روده، ضد افسردگی، اشتهاآور، برطرف کننده کم خونی و موثر در درمان کزاز است. در مناطق کوهستانی و تپه های بلند در اواسط بهار تا اواسط تابستان می روید.
خشخاش: جوشانده دانه در درمان اسهال و سرفه مفید است. جوشانده گل و دانه خاصیت ضد درد نیز دارد. همچنین از این گیاه برای درمان زخمهای لاعلاج و بهبود ترک جمجمه استفاده می شود، بدین ترتیب که باید دانه خشخاش را له کرده و در محل زخم گذاشته شود. این گیاه از فصل بهار تا پاییز در کوهها و زمین های کشاورزی در طبیعت وجود دارد.
اسپند: جوشانده دانه اسپند در رفع تنگی نفس، رفع اختلالات قاعدگی، درمان روماتیسم و قولنج مفید است، همچنین مدر و معرق نیز است. مصرف خام دانه چاق کننده، خواب آور و درمان کننده بواسیر و واریس است. جهت مصرف خام دانه، تخم اسپند در هاون کوبیده شده و با عسل مخلوط شده و مصرف می گردد. مصرف خام دانه های اسپند دفع کننده کرم و قاعده آور است. نحوه مصرف در این مورد به این ترتیب است که دانه های اسپند را ابتدا باید سرخ کرده ، سپس در هاون کوبید و با عسل مخلوط کرده و به اندازه ی یک قاشق مرباخوری به صورت ناشتا مصرف کرد. جهت رفع سردرد نیز ابتدا باید دانه های اسپند جوشانده شود و با عسل و شکر به مدت 30 روز مصرف شود. جهت دفع خلط و مواد زائد لازم است که بعد از آبکش کردن تخم اسپند، آن را با عسل مخلوط کرده و در روغن و آب گرم جوشانده شود و بعد مورد استفاده قرار گیرد. این گیاه در دشتزارها و تپه ها در اواسط بهار تا پاییز می روید.
آلوئه ورا: جوشانده برگ های آلوئه ورا تقویت کننده معده، افزایش دهنده عادت ماهیانه و محرک گردش خون و ضد یبوست است. اگر برگ این گیاه به همراه سرمه یا به تنهایی به دور چشم زده شود، برای تقویت چشم مفید است. مصرف پودر شده برگ بر روی پوست برای مراقبت پوست مفید است.
ذرت: دم کرده کاکل ذرت در درمان روماتیسم، آرتریت، دفع سنگ ریزه های کلیه، گاستریت ، تقویت بینایی، کاهش کلسترول و سختی رگها مفید است. مصرف خام کاکل ذرت و روغن ذرت تقویت کننده مو است. در بهار تا پاییز در مزارع کشاورزی یافت می شود.
اسفرزه: مصرف دانه های این گیاه به صورت پودر شده ضد اسهال و ملین است. مصرف آن بعد از خوردن غذا باعث افزایش سطح کلسترول و قند خون میشود. جوشانده دانه های این گیاه همچنین در درمان سرفه و تب مفید است و آشامیدن آن برطرف کننده تشنگی و حرارت بدن است. در بهار و تابستان و پاییز در کنار رودخانه ها و چشمه ها می روید.
ریواس: این گیاه مقوی کبد، معده، ضد تهوع، اشتها آور، تصفیه کننده خون و ضد یبوست است. جوشانده ریشه برای رفع یبوست و تقویت هاضمه مفید است. مصرف ریشه و ساقه این گیاه به صورت خام اشتها آور است. جوشانده ریشه و ساقه ضد نفخ، تقویت کننده بدن، کاهنده قند خون و برطرف کننده زردی است. در زمینهای سنگلاخ و کوهستان در فصل بهار می روید.
مریم گلی: دم کرده برگ و گل ضد نفخ، ضد ویروس، آرامبخش، مقوی معده، کاهنده فشار خون و ضد سرطان است. در باغها و دشتها از اواسط بهار تا پاییز موجود است.
گلپر (بالدرغان): جوشانده ریشه برای درمان بیماریهای پوستی و پیسی مفید است. مصرف خام این گیاه ادویه ای مطبوع است. دم کرده برگ و گل نیز در تنظیم قاعدگی و تسکین دردهای سخت قاعدگی مفید است. در کنار رودخانه ها و گندم زارها در بهار و تابستان می روید.
علف چشمه یا بولاغ اوتی: جوشانده برگ در درمان برونشیت، سل، بیماریهای معده، زردی، بیماریهای کلیوی، دفع سنگ کلیه و مشکلات مربوط به طحال مفید است. همچنین مصرف خام برگ برای افراد مبتلا به بیماری قند نیز مفید است. در در بهار تا پاییز کنار رودخانه ها و چشمه ها می روید.
ترشک (اولیک): جوشانده دانه منبع غنی از ویتامین Cو دارای آهن و فسفر است. جوشانده دانه اشتها آور، تصفیه کننده خون و هضم کننده غذا می باشد. برای رفع جوشهای پوستی و موضعی جوشانده دانه ها و ضماد دانه ها بر روی جوش و دملها بکار می رود. مصرف برگ و ساقه به صورت خام اشتها آور و تصفیه کننده خون و رفع کننده جوشهای زیرپوستی است. در باغها، کوهپایه ها و کنار رودخانه ها در بهار تا پاییز وجود دارد.
شاهدانه: دم کرده دانه خاصیت خواب آوری دارد. چکاندن روغن شاهدانه در گوش برای رفع درد گوش مفید است. مالیدن روغن دانه شاهدانه روی پوست برای پوست مناسب است. مخلوط پودر دانه شاهدانه و نعناع با عسل و مصرف آن ضد نفخ است. جوشانده دانه خلط آور، برای پروستات، قطع عادت ماهیانه و رفع یبوست مفید است. در باغچه ها و دشتزارها در بهار و تابستان می روید. دانه گیاه خوراک طیور نیز می باشد.
گل محمدی: دم کرده گل ضد افسردگی، مقوی قلب، مسکن، ضد میکروب، ضد التهاب، ضد باکتری، آنتی اکسیدان، ملین ضعیف و دارای اثرات ضد ویرس ایدز است. جوشانده گل برای درمان آنژین، اسهال، ورم حنجره ، دهان و گلو مفید است. این گیاه در اواخر بهار تا اواسط تابستان در باغها گل می دهد.
گون: جوشانده برگ و ریشه افزایش دهنده شیر مادران، مسکن و مقوی بدن است و در رفع التهاب روده و درمان سیاتیک موثر است. مالیدن تنتور ریشه گون باعث رفع ورم از اعضای بدن می شود. جوشانده برگ برای فشار خون مفید است. جوشانده ریشه و مصرف خام آن معالج زخم های کهنه و ضد عفونی کننده است. بدین ترتیب که بعد از جوشاندن ریشه این گیاه و صاف کردن دوباره باید جوشانده شود و بر روی محل زخم مالیده شود.
خرفه: برگ پخته شده گیاه برای رفع سنگ مثانه، ناراحتی های گوارشی، نفخ و سوزش معده مفید است. این گیاه در حاشیه مزارع می روید.
پیاز: مصرف خام برگ و ریشه آنتی بیوتیک، خلط آور و دافع سموم بدن است.
تره: مصرف برگ تره به صورت پخته شده ضد عفونی کننده، برطرف کننده گرفتگی صدا، التهاب دستگاه گوارش و سرماخوردگی است.
سوسنبر: دم کرده برگ و گل ضد نفخ، دل پیچه و سکسکه است. جوشانده برگ و گل نیز برای تقویت اعصاب و دستگاه گردش خون مفید است.
گل انگشتانه: دم کرده برگ و میوه تقویت کننده عضلات قلب است و در کوهها در تابستان می روید.
قره گیله: دم کرده برگ و میوه برای رفع ضایعات چشمی و دردهای قاعدگی و برای بیماران دیابتی مفید است.
اکلیل کوهی: دم کرده گل برای رفع بیماریهای کبدی و معده مفید است.
اسفناج: مصرف برگ اسفناج به صورت پخته برای رفع کم خونی، یبوست و تب مفید است.
تره تیزک: مصرف خام برگ اشتها آور، هضم کننده غذا و افزایش دهنده شیر مادران است و برای رفع برونشیت، سرماخوردگی و روماتیسم مفید است.
زرشک: جوشانده برگ در درمان روماتیسم، درد مفاصل و فشار خون بالا و تنظیم ضربان قلب مفید است.
علف هفت بند: دم کرده برگ، ساقه و گل ضد اسهال و قطع کننده خونریزی است.
گل شقایق: دم کرده گل آرام کننده سرفه های عصبی، ضد آسم و سیاه سرفه است.
غازیاغی: مصرف برگ به صورت جوشانده و پخته شده برای درمان گلودرد مفید است.
تمشک: جوشانده برگ برای کلیه مفید است. در کنار جاده ها و کوهپایه ها در بهار و تابستان می روید.
سیاهدانه: جوشانده دانه برای رفع سردرد مفید است. در بهار و تابستان در کنار زمینهای کشاورزی می روید.
نویسنده: مریم عیدی
۱۳۹۴/۱۰/۲۷ ه.ش.
۱۱:۲۸:۰۹
